Spreuken 9

In v1 wordt duidelijk over wie we het hebben, de hoogste Wijsheid. Ze heeft haar huis gebouwd, ondersteund door 7 pilaren. Het Hebreeuws wijst op dat het huis perfect gebouwd is, wat bevestigd wordt door de 7 pilaren, het getal van perfectie.

• Het huis van Wijsheid is perfect, het is de perfecte plek om te zijn. Dat is precies waar Salomo zijn zoon wil hebben, de perfecte plek om onderwezen te worden, wijs te worden, om te kunnen leven zoals God dat wil.
  • Het aantal pilaren wijst op een groot huis, waar veel mensen te ontvangen waren. Een huis waar velen naartoe kunnen om wijsheid te ontvangen.

Niet alleen is er een huis, maar dat huis is ook gevuld met een feestmaal (v2). Alle woorden in dit vers wijzen erop dat Wijsheid dit Zelf voor haar gasten heeft klaargemaakt. Ze is bezig, gastvrij, zit nooit te niksen; vrouwe Dwaasheid (v13-18) zit juist liever stil en doet niks voor mogelijke gasten.

• Het feit dat er eerst over vee gesproken wordt en daarna over wijn, is een oude Midden-Oosterse traditie om een groot banket aan te duiden. Wijsheid zet haar gasten een overweldigende maaltijd voor. Het moet een feest zijn om bij haar te eten.

Niet alleen is dit eten daar, ze wil ook dat veel mensen komen eten (v3). Ze stuurt haar dienstmeisjes erop uit om mensen uit te nodigen. Ze zorgt dat iedereen weet dat dit huis er is en dat er een feestmaal klaarstaat. In dit alles is Wijsheid een beeld van hoe God met ons omgaat. God heeft ook een huis voor ons (Johannes 14:2), een huis dat perfect voor Zijn kinderen is. Dat is een huis in de hemel, waar we eeuwig bij Hem mogen zijn. Er is geen beter huis te bedenken dan dat. Ook zal daar een feestmaal zijn, namelijk een eeuwigheid bij God. Daar zullen we voor eeuwig genoeg aan hebben.

• Tegelijkertijd is Gods huis hier op aarde, namelijk Zijn kerk. In die kerk is Gods Woord te vinden, wat een geestelijke maaltijd is voor de christen. Elke dag roept God ons om bij Hem te komen eten, om te genieten van Zijn aanwezigheid. Elke dag mogen we komen en gevoed worden door Zijn Woord, zodat we de juiste voedingsstoffen binnen krijgen voor de dag die komt.
  • Hebreeën 5:11-14 leert dat het Woord zowel melk voor de baby, als vlees voor de volwassen christen is. Jezus vergelijkt Zichzelf met het Brood des Levens (Johannes 6:35), Hij is het Woord (Johannes 1:1, 14).

De vraag is of wij komen, of wij luisteren naar de oproep van Wijsheid om te komen. Lees jij je Bijbel? Zie jij hoe belangrijk de Bijbel is? Is Jezus net zo belangrijk voor jou als eten? Zonder de woorden van Wijsheid, kunnen wij God niet eren. v4-6 De oproep van Vrouwe Wijsheid Wijsheid heeft 1 doel: mensen leven geven. Het is een cadeau dat aangeboden wordt, wat de ontvanger niet verdient. Het is genade; iets dat je wel krijgt, maar dat je niet verdient. Wijsheid wil leven geven, aan hen die het keihard nodig hebben. De onverstandige wordt door Wijsheid opgeroepen (v4), om naar Wijsheid toe te gaan. Ze praat tegen hen die zonder verstand zijn en zegt hetzelfde.

• Een cadeau kan worden aangenomen of geweigerd; Wijsheid kan worden aangenomen of geweigerd. De onverstandige moet kiezen om wel of niet naar Wijsheid te luisteren en de eigen wegen achter te laten.

De positieve oproep van Wijsheid (v5), is om naar haar toe te komen. Om te genieten van alles wat Wijsheid te bieden heeft, van de bereidde maaltijd. Weer is hier de parallel of vergelijking tussen fysiek voedsel (brood en wijn) en het geestelijk voedsel waar Salomo het over heeft.

• Wijsheid roept de mens op om te luisteren naar de geestelijke lessen die zij heeft, de geestelijke lessen die leven en inzicht geven (v6). Dit gaat om dingen die alleen God kan geven, alleen de God van de Bijbel heeft Wijsheid die dit kan bereiken in onze levens.

Wijsheid laat zien we altijd bij God mogen komen, dat God dit aan iedereen aanbiedt, maar ook dat het om serieuze zaken gaat. Het gaat om leven en dood, om wijsheid en inzicht (v6). De keuze om wel of niet naar Wijsheid te luisteren heeft grote gevolgen. Je moet een keuze maken om je leven aan God te geven, om Hem jou te laten veranderen. Niemand kan zichzelf zo veranderen als nodig is, dat is iets dat alleen God kan doen. Handelingen 3:19a “Kom dus tot inkeer en bekeer u, opdat uw zonden uitgewist worden” Waltke: “Net als eten en drinken fysiek leven geven, geeft Salomo’s onderwijs geestelijk leven. Deze waarheid is zichtbaar in Jezus’ uitnodiging naar het feestmaal van Gods koninkrijk (Lukas 14:15-24). Wijsheid heeft haar deel gedaan, nu moeten de onverstandigen de keuze maken om te genieten en genezen te worden.” God wil de mens, elk mens, Zijn genade en Wijsheid geven. God wil ons brengen van dood naar leven, van duisternis naar licht, van dwaasheid naar inzicht. De vraag is alleen of we Zijn aanbod aannemen, of we dingen op Zijn voorwaarden willen doen. God heeft het recht om dingen op Zijn manier te doen, zelfs de plicht, omdat Hij alwetend is en wij niet. Neem je Zijn genade en Wijsheid aan? v7-12 Het effect van Wijsheid op de mens Salomo legt in v7-9 uit wat het effect van de reactie van de luisteraar is op de onderwijzer. Je kan nog zo goed onderwijs geven aan iemand, maar een spotter (v7) zal niet luisteren. Het Hebreeuws wijst op iemand die continu en onafgebroken een spotter is, iemand die vol verachting en hoon reageert. Die persoon laadt schande op de onderwijzer. Ook de goddeloze, die niet af wil wijken van zijn/haar wegen, zal de onderwijzer aan de kant schuiven en een schandvlek achterlaten. Het advies van Wijsheid is daarom (v8), om iemand die zo continu een spotter is, niet terecht te wijzen. Soms kan correctie beter door iemand met andere autoriteit uitgevoerd worden. Spreuken 21:11 leert dat een boete uitdelen aan een spotter kan helpen, maar dat kan niet iedereen. Soms moet de wijze zijn/haar mond houden, want de spotter zal niet luisteren. De wijze daarentegen, zal wel luisteren naar correctie, de wijze ziet in dat correctie goed en nodig is. Een wijs iemand zal je zelfs liefhebben, omdat je hem/haar op iets wijst dat niet juist is.

• Zowel het Oude (Leviticus 19:17) als het Nieuwe Testament (Galaten 6:1) roepen ons op om anderen in liefde te corrigeren. Deze oproep staat en blijft; dit is een taak voor ons allemaal, om christenen in liefde op Gods Woord te wijzen. ‘Is niet mijn zaak’, ‘tussen hun en God’, ‘wie ben ik?’, etc. is allemaal geen excuus, we hebben allemaal die oproep. We moeten alleen wel God vragen om Zijn leiding, voor de juiste manier, hartsgesteldheid en timing.
  • Ben jij bereid om iemand te corrigeren? Om iemand op Gods Wijsheid te wijzen? Ben je bereid om iemand anders die persoon te laten corrigeren, als jij niet de juiste persoon bent om dit te doen?

De wijze zal goed reageren op onderwijs (v9), een rechtvaardige zal hetzelfde doen. Dit zijn eigenschappen die we niet zomaar van onszelf hebben. Van nature houden we er niet van om gecorrigeerd te worden, te horen dat we dingen niet goed doen, etc. Het is Gods werk in ons dat ervoor zorgt dat we correctie aan kunnen nemen. Door Zijn werk worden we wijs en krijgen we inzicht.

• Sta jij open voor correctie? Sta jij open om door iemand op iets gewezen te worden dat niet naar Gods wil is? Of mag niemand iets tegen jou zeggen, is er altijd een reden waarom je iets deed, moeten ze eerst hun eigen leven bekijken, etc.? Hoe corrigeerbaar ben jij?

Zoals vaker genoemd, de vreze des HEEREN is van groot belang voor de christen (v10). Ontzag voor God, ontzag voor Zijn Woord; vrees dat je Hem kwetst, omdat je van Hem houdt. Dat is waar Salomo het hier over heeft. Dat is het begin van wijsheid en inzicht.

• Wijsheid begint bij God, niet bij de mens. Inzicht komt bij God vandaan, niet de mens. Zowel voor dagelijkse dingen, als geestelijke dingen. God kan en wil wijsheid en inzicht geven, dat is Zijn genade voor ons.

Het effect van deze vreze des HEEREN (v11), van de Wijsheid die daarmee komt, is leven. Leven met God op aarde, leven met God in de hemel. God vertelt ons hoe dingen werken, God vertelt wat Wijsheid en inzicht is. God bepaalt, Gods Woord legt het ons uit. We mogen Wijsheid vinden in Gods Woord; niet in gevoel, woorden van mensen, andere religieuze boeken, o.i.d. Alleen in de Bijbel, Gods geïnspireerde Woord. Gods Wijsheid maakt wijs, die Wijsheid is tot leven. Wijsheid is Gods genade tot leven, leven voor je ziel (v12). Wijs zijn, door God, is goed voor je eigen leven, het is goed voor je ziel. Spreuken 8:36 leert dat tegen Wijsheid zondigen slecht is voor je eigen ziel, wijs zijn is goed voor je ziel.

• Salomo wil dat Rehabeam inziet dat wijs zijn goed is en het waard om naar te verlangen. En dat het zijn eigen keuze is, met de bijbehorende gevolgen. Kies je voor wijsheid, dan kies je iets dat goed is voor je; kies je voor spotten, dan moet je dat alleen dragen, met alle gevolgen van dien.

Wijsheid wil dat we inzien dat God ons iets geweldigs geeft, wijsheid is een cadeau dat we niet verdienen. Wijsheid mogen we ontvangen door Jezus Christus heen, Gods Zoon. Hij is de Weg naar God, via Hem mogen we genieten van alle zegeningen die God geeft. De vraag is Wie Jezus voor jou is; de weg naar leven en Gods Zoon, iemand met Wiens Naam je scheldt, helemaal niemand? Jezus is de enige weg naar God, naar Wijsheid, naar eeuwig leven. Johannes 3:36 “Wie in de Zoon gelooft, heeft eeuwig leven, maar wie de Zoon ongehoorzaam is, zal het leven niet zien, maar de toorn van God blijft op hem.” Geloof jij de Zoon? Heb jij eeuwig leven? Of heb jij iets of iemand anders? Salomo leert dat de gevolgen van die keuze, voor jou en jou alleen zijn. Kies Jezus, kies Wijsheid, kies eeuwig leven. v13-18 Vrouwe Dwaasheid Waar Wijsheid genade van God is, is Dwaasheid het tegenovergestelde. Wijsheid zette een tafel klaar voor haar gasten, Dwaasheid doet het tegenovergestelde (v13-14). Wijsheid bracht leven voor wie bij haar naar binnen ging, Dwaasheid brengt de dood (v18). In v1-3 hebben we het feestmaal gezien dat Wijsheid maakte voor haar gasten. Dwaasheid is onrustig (v13), onverstandig en weet niks. Zij zal geen feestmaal maken, omdat ze niet weet hoe. Het enige dat zij doet is buiten zitten (v14) en naar voorbijgangers roepen (v15). Waltke: “Haar levensstijl prikkelt zo en vereist geen moreel hoge standaard, geen hard werk, en geen investering om de onverstandigen aan te trekken. Haar ruwe uitnodiging is genoeg om de massa te verleiden naar haar spannende, maar fatale maaltijd.”

• De troon en hoogten van de stad wijzen op een positie van aandacht. In die tijd zaten alleen heersers op stoelen, de rest had banken, krukjes of de grond. De hoogten van de stad was de plek die iedereen kon zien. Dwaasheid doet hard haar best om alle aandacht te krijgen.

Dit geldt nog steeds voor Dwaasheid, voor verleiding en zonde. Die doen heel hard hun best om alle aandacht te krijgen. Pas wanneer verleiding aandacht krijgt, heeft het kracht. Het ziet er altijd goed uit, heel fijn om je mee bezig te houden, zelfs het resultaat kan even fijn/goed zijn. Uiteindelijk zal het alleen maar dood opleveren. Romeinen 6:23 “Want het loon van de zonde is de dood, maar de genadegave van God is eeuwig leven, door Jezus Christus, onze Heere.”

• Zonde betaalt uit in dood. Dwaasheid betaalt uit in dood. Alleen God kan leven geven, zowel hier op aarde, als in eeuwigheid. Alleen God geeft genade, waardoor we wijs kunnen zijn en leven. Luister je naar dwaasheid of wijsheid? Wat is het loon van jouw keuzes, dood of leven?

De oproep van Dwaasheid (v16-18) gaat naar de onverstandigen, net als bij Wijsheid, maar heeft een ander doel. Dwaasheid wil dwaasheid vergroten, Wijsheid wil wijsheid geven. De onverstandige moet naar Dwaasheid komen (v16) en ze heeft een boodschap voor hen. Gestolen water (v17) en brood in het geheim zijn er bij Dwaasheid.

• Wijsheid biedt een feestmaal aan, met vlees, wijn en allerlei andere gerechten. Dwaasheid biedt water en brood. Dwaasheid lijkt te hinten naar seksueel plezier, water (Spreuken 5:15) en eten (Spreuken 30:20). Alles wat zij te bieden heeft klinkt goed, ziet er goed uit, maar uiteindelijk is het minder dan het eeuwige effect van het feestmaal van Wijsheid.
  • Kolossenzen 2:2-3 leren dat in Jezus alle schatten van wijsheid en kennis verborgen zijn. Om wijsheid en kennis te ontvangen, moeten we bij Jezus zijn. Jezus kan en wil ons openbaren wat het feestmaal is dat Wijsheid aanbiedt, wat het voedsel is dat zij biedt dat beter is dan Dwaasheid.
  • Wijsheid is de weg naar eeuwig leven, wijsheid is genade van God. Allebei zijn ze alleen te krijgen door Jezus Christus, de enige weg naar God. Zonder Jezus is er geen redding, eeuwig leven of genade; zonder Jezus is er geen Goddelijke Wijsheid of kennis voor ons. Wie is Jezus voor jou?

Wijsheid roept de mens op tot leven, Dwaasheid brengt alleen maar naar de dood (v18). Wijsheid is open en oprecht; Dwaasheid misleidt tot de dood. Het ziet er mooi en gelikt uit, maar schijn bedriegt. 1 Petrus 2:11 “Geliefden, ik roep u op als bijwoners en vreemdelingen u te onthouden van de vleselijke begeerten, die strijd voeren tegen de ziel.”

• Onze verlangens, waar Dwaasheid op inspeelt, voeren strijd tegen onze eigen ziel. Romeinen 7:11 leert dat zonde misleidt en dood. Dat is wat Salomo duidelijk wil maken, zonde maakt dood. Zonde is alles dat niet perfect is, alles dat niet naar Gods standaard is. Dat alles brengt de mens de dood, want zonde scheidt ons van God (Jesaja 59:2). Psalm 14:3 zegt dat niemand goeddoet, naar Gods standaard.
• Dat is het probleem dat Salomo aan wil kaarten naar zijn zoon toe. Zijn zoon moet weten dat hij zo is, dat dit in zijn DNA zit, zodat hij er wat aan kan doen. De oplossing is Wijsheid, Gods Wijsheid. Wijsheid is genade van God, genade die leven geeft. Heb jij die Wijsheid, heb jij Jezus? En hoeveel van jou heeft Jezus?

Wijsheid roept het uit naar jou vandaag. Wijsheid wil dat je komt, zodat je zal leven. God wil dat je inziet dat je zondig bent, net als elk ander mens, en dat je Jezus Christus nodig hebt. Alleen Hij kan je leven geven, veranderen, onderwijzen, etc. Alleen Hij kan je rust, vrede, vrijheid geven. Jezus is Wie jij en ik nodig hebben.

• Als je nog niet gelooft, Jezus is de enige weg naar eeuwig leven. Alleen Jezus, zoals de Bijbel Hem omschrijft, is in staat om de weg vrij te maken naar eeuwig leven. Jij en ik zijn zondig en kunnen onszelf niet redden. Jezus heeft onze straf gedragen en als we dat geloven en aannemen, krijgen wij Jezus’ goedheid en rechtvaardigheid, in ruil voor onze zonde. Daardoor geeft Hij eeuwig leven.
• Als je al wel gelooft, in hoeverre zie jij Wijsheid als genade van God? Niet alleen voor redding, maar ook voor het dagelijks leven. Zie je Gods Wijsheid als nuttig en nodig voor de dag of is dat voor anderen?
• Als je Jezus al kent en Hem in je leven hebt, hoeveel van jou heeft Jezus? Hoeveel van jouw leven is Zijn terrein om mee aan de slag te gaan? In hoeverre regeer jij of Jezus?

Jakobus 1:5 “En als iemand van u in wijsheid tekortschiet, laat hij die dan vragen aan God, Die aan ieder overvloedig geeft en geen verwijten maakt, en ze zal hem gegeven worden.”