Vandaag gaan we verder met de preekserie Route 66. We zijn in de serie terecht gekomen bij het Bijbelboek Lukas, het Evangelie van Lukas.
Met Route 66 bekijken we elk Bijbelboek in vogelvlucht. We kijken o.a. naar de persoon die het boek geschreven heeft, waar het boek in grote lijnen over gaat, wie de hoofdrolspelers zijn, we kijken naar een aantal sleutelverzen, en last but not least, waar Jezus in het boek te vinden is.
Het doel is 1) om eigen te maken wat God aan ons gegeven heeft, de Bijbel, 2) om Jezus Christus te gaan kennen zoals de Bijbel Hem aan ons openbaart, en 3) om te leven zoals Hij het wil, naar Zijn voorbeeld.
Mijn gebed en mijn hoop is dat deze samenvattingen van de Bijbelboeken jou en mij gaan helpen om Gods doel hiermee te gaan bereiken.
Inleiding
Het Evangelie van Lukas is de 3e van de drie synoptische evangeliën; Mattheüs, Markus en Lukas. Het woord synoptisch is een samenstelling van twee Griekse woorden en het betekent simpelweg: ‘samen hetzelfde zien’.
Dit betekent dat deze drie het leven en de bediening van Jezus in grote lijnen vanuit hetzelfde perspectief voor ons hebben vastgelegd. Er zijn veel overeenkomsten.
Het Evangelie van Johannes is in dit opzicht anders. Bijvoorbeeld in alle drie synoptische evangeliën zien we o.a. de gelijkenissen van Jezus. Johannes noemt geen enkele gelijkenis. En zo zijn er nog meer verschillen tussen de eerste drie evangeliën en Johannes. Hier zal ik volgende week iets meer over vertellen.
Ondanks dat Mattheüs 28 hoofdstukken telt en Lukas 24, is Lukas in het aantal verzen en woorden de grootste van de vier evangeliën.
Lukas is de schrijver van het Evangelie én hij is de schrijver van het Bijbelboek Handelingen, wat eigenlijk gezien kan worden als het vervolg op het Evangelie van Lukas.
Samen vormen zij iets meer dan een kwart van het Nieuwe Testament. Lukas heeft dus ca. 28% van het Nieuwe Testament geschreven.
En Lukas heeft zijn Evangelie geschreven om een nauwkeurig en ge-fact-checked verslag te geven van de persoon en van het werk van Jezus Christus.
Lukas 1:1-4 – “1Aangezien velen ter hand genomen hebben een verslag op te stellen van de dingen die onder ons volkomen zekerheid hebben, 2zoals zij die van het begin af ooggetuigen en dienaren van het Woord zijn geweest, aan ons overgeleverd hebben, 3heeft het ook mij goedgedacht, na alles van voren af aan nauwkeurig onderzocht te hebben, het geordend voor u te beschrijven, hooggeachte Theofilus, 4opdat u de zekerheid kent van de dingen waarin u onderwezen bent.”
Lukas reisde door heel Israël als een soort onderzoeksjournalist en interviewde ooggetuigen van het leven en van de bediening van Christus om een nauwkeurig historisch verslag samen te stellen. Zijn doel was om Jezus bekend te maken.
Lukas was zelf geen ooggetuige van Jezus, maar hij was een gedreven historicus en auteur. Dit is te zien in zijn taalgebruik en in alle details die hij voor ons heeft vastgelegd.
Daarnaast was hij ook nog eens een arts.
Zijn evangelie bevat details die door de anderen zijn weggelaten. Het is in Lukas dat we gedetailleerd lezen over het geboorteverslag en de jeugd van Jezus, en we ontmoeten personages als de barmhartige Samaritaan, de rijke man en Lazarus en de verloren zoon. Lukas geeft ons 14 gelijkenissen die niet in de andere evangeliën staan.
Lukas benadrukt het werk van de Heilige Geest en het gebedsleven van Jezus meer dan enig ander evangelie, en geeft ons het meest gedetailleerde verslag van de opstanding en de verschijningen na de opstanding van Christus.
Terwijl Mattheüs en Markus eindigen met Jezus die Zijn discipelen met het evangelie de wereld in stuurt, herinnert Lukas hen eraan dat ze, voordat ze gaan, eerst gedoopt moeten worden met de Heilige Geest.
We weten dat Lukas wedergeboren werd ná de apostelen, en we weten dat hij de enige schrijver van het Nieuwe Testament is die niet-Joods was. Hij wordt in het N.T. slechts drie keer bij naam genoemd. Alle drie keer door de apostel Paulus aan het einde van zijn brieven:
Kolossenzen 4:14 – “Lukas, de arts, de geliefde, groet u, en Demas.”
Filemon 1:23-24 – “23U groeten Epafras, mijn medegevangene in Christus Jezus, 24Markus, Aristarchus, Demas en Lukas, mijn medearbeiders.”
2 Timotheüs 4:11 – “Alleen Lukas is bij mij. Haal Markus op en breng hem met u mee, want hij is voor mij van veel nut voor de ambtelijke bediening.
Hiernaast zien we in Handelingen dat Lukas veel met Paulus heeft opgetrokken, vooral in zijn 2e en 3e zendingsreis.
In het merendeel van Handeling gebruikt Lukas voornaamwoorden in de derde persoon, zoals hij, zij, hen, en hun wanneer hij bijv. Paulus en Barnabas aanduidt.
Maar vanaf Handelingen 16:10 veranderd Lukas dit en begint eerste-persoons voornaamwoorden te gebruiken zoals wij en ons wanneer hij het bijv. over Paulus en zichzelf heeft. Blijkbaar troffen ze elkaar in Troas aan waar Lukas zich bij Paulus en Silas voegde.
Handelingen 16:6-10 – “6En nadat zij door Frygië en het land van Galatië gereisd waren, werden zij door de Heilige Geest verhinderd het Woord in Asia te spreken. 7En bij Mysië gekomen, probeerden zij naar Bithynië te reizen, maar de Geest liet het hun niet toe. 8En nadat zij Mysië voorbijgereisd waren, kwamen zij in Troas. 9En Paulus kreeg 's nachts een visioen te zien: er stond een Macedonische man, die hem dringend vroeg: Kom over naar Macedonië en help ons! 10Toen hij nu dit visioen gezien had, probeerden wij meteen naar Macedonië te reizen, omdat wij eruit opmaakten dat de Heere ons geroepen had aan hen het Evangelie te verkondigen.”
Dit zijn van die kleine details waar je snel overheen kan lezen. Gelukkig heeft Lukas ons deze aanwijzingen gegeven waardoor we toch iets meer van het leven van Lukas mogen zien.
Even verderop in hoofdstuk 16 zien we dat Lukas weer derde-persoons voornaamwoorden gebruikt wat inhoudt dat Lukas in Filippi verbleef terwijl Paulus en Silas verder gingen op hun zendingsreis.
Zo’n zes jaar later vertrekt Lukas samen met Paulus uit Filippi en vanaf dit moment verlaat Lukas Paulus niet meer.
Lukas was met Paulus in Jeruzalem toen een fanatieke menigte Paulus wilde lynchen. Hij was met Paulus tijdens zijn 2-jaar gevangenschap in Caesarea. Hij was met hem tijdens de gevaarlijke reis en schipbreuk op weg naar Rome. En hij was met Paulus door al zijn gevangenschappen en alle processen voor Nero. Lukas was met Paulus tot aan het uur van zijn martelaarschap.
Vandaar dat Paulus met veel emotie in zijn laatste brief schreef dat alleen Lukas nog bij hem was.
Zoals Paulus hem in Kolossenzen 4 de geliefde arts noemt, was Lukas een arts die omwille van het Evangelie zijn praktijk had opgegeven. Hij werd de eerste medical missionary!
En gelukkig was hij het merendeel van de tijd samen met Paulus. Hij heeft Paulus ongetwijfeld gediend als zijn privé arts terwijl Paulus meerdere malen fysiek gemarteld werd. Bovendien had Lukas hem ook verzorgd toen Paulus in Galatië veel last had van zijn chronische oogziekte. (Cf. Hand. 16:6, 10 en Gal. 4:13-15)
Zowel het Evangelie van Lukas alsook Handelingen werden geadresseerd aan een zekere Theofilus. In de aanhef van Lukas noemt hij deze persoon: ‘hooggeachte Theofilus’.
Deze benaming werd destijds gebruikt om een overheidsfunctionaris aan te duiden. Het is waarschijnlijk dat het Evangelie en Handelingen in opdracht van een echte Romeinse functionaris is geschreven.
Tegen de tijd dat Paulus in Caesarea in de gevangenis zat verspreidde het Evangelie zich als een lopend vuurtje. In Jeruzalem was er opwekking, ook in Judea, Samaria, Antiochië, in Syrië, in Griekenland in Italië. Op al deze plekken in het Romeins rijk was er een opwekking en het draaide om een zekere Jezus van Nazareth.
Tegelijkertijd waren in deze plaatsen rellen en er kwamen mensen in opstand tegen de navolgers van deze Jezus. Er was dus in het Romeinse rijk van alles gaande vanwege deze Jezus.
Het kan dus heel goed zijn geweest dat de Romeinen een gedegen onderzoeksrapport wilde krijgen over deze nieuwe beweging die zich razend snel verspreidde binnen het Romeinse rijk.
Wat voor ons meer interessant is, is wat de naam Theofilus betekent en dat is ‘vriend van God’, of ‘geliefd door God’.
We kunnen er dus vanuit gaan dat het Evangelie én Handelingen geschreven zijn aan de vrienden van God, oftewel aan de geliefden van God.
En als we Johannes 3:16 mogen geloven, en dat moeten we zelfs, dan zijn jij en ik, en zelfs iedereen die nog niet wedergeboren is, een geliefde van God.
Johannes 3:16 – “Want zo lief heeft God de wereld gehad, dat Hij Zijn eniggeboren Zoon gegeven heeft, opdat ieder die in Hem gelooft, niet verloren gaat, maar eeuwig leven heeft.”
Lukas is dus aan jou en aan mij geschreven, zo persoonlijk kunnen wij het achten.
Lukas zouden we kunnen verdelen in vier delen:
1:5 t/m 4:13: De aankondiging van de geboorte van Jezus. Jezus als jongetje van twaalf. En Jezus als 30-jarige toen Hij zijn bediening startte.
4:14 t/m 9:50: De bediening van Jezus rondom Galilea.
9:51 t/m 19:27: Zijn bediening op weg naar Jeruzalem.
19:28 t/m 24:53: De verschrikkelijke tragedie en de wonderlijke overwinning.
Aan de hand van het visioen van Ezechiël 1 en de parallellen van de vier Evangeliën, waar we vorige week naar gekeken hadden, weten we dat de leeuw Mattheüs vertegenwoordigt, de os, Markus, de arend, Johannes en de mens, het Evangelie van Lukas.
En zoals we in Mattheüs Jezus als de langverwachte Messias, Koning van de Joden hebben gezien, in Markus Jezus als de nederige en trouwe dienstknecht van God de Vader, gaan we in Lukas voornamelijk de menselijkheid van Jezus zien. En volgende week in Johannes de goddelijkheid van Jezus.
Lukas geeft in de aanhef van zijn verslag Handelingen aan waarom hij zijn Evangelie heeft geschreven:
Handelingen 1:1-3 – “1Het eerste boek heb ik gemaakt, o Theofilus, over alles wat Jezus begonnen is te doen én te onderwijzen, 2tot op de dag waarop Hij opgenomen is, nadat Hij door de Heilige Geest aan de apostelen, die Hij uitgekozen had, opdrachten had gegeven. 3Hij heeft Zichzelf, nadat Hij geleden had, ook levend aan hen vertoond, met veel onmiskenbare bewijzen, veertig dagen lang, waarbij Hij door hen gezien werd en over de dingen sprak die het Koninkrijk van God betreffen.”
Dit is als het ware de samenvatting van het Evangelie van Lukas, en we zouden kunnen kijken naar een aantal van deze dingen.
Maar, wat nuttiger voor ons is, is als we kijken naar hoe Jezus als volledig mens Zijn levensdoel en Zijn bediening heeft uitgevoerd.
Want Jezus is het ultieme voorbeeld dat elke wedergeboren christen moet navolgen. Dus hoe Jezus als mens dingen heeft gedaan is van wezenlijk belang als wij Hem willen navolgen, als wij willen zijn zoals Hij.
Bij de aankondiging van Zijn geboorte zei de engel Gabriël tegen Maria dat Jezus geboren zou worden uit de Heilige Geest:
Lukas 1:35 – “En de engel antwoordde en zei tegen haar: De Heilige Geest zal over u komen en de kracht van de Allerhoogste zal u overschaduwen. Daarom ook zal het Heilige Dat uit u geboren zal worden, Gods Zoon genoemd worden.”
Het eerste dat we voor ogen moeten houden is dat de mens Jezus uit de Heilige Geest geboren is. Hij is geboren als de Zoon van God.
Hetzelfde moet met ieder mens gebeuren als hij/zij een kind van God wil worden, als hij/zij het eeuwig leven wil krijgen, als hij/zij vergeving van zonden wil krijgen, als hij/zij de dood wil overwinnen.
Jezus zei tegen de Farizeeër Nicodemus dat als een mens het Koninkrijk van God wil zien en wil binnengaan, hij/zij opnieuw, oftewel, wedergeboren uit de Geest moet worden.
Door de wedergeboorte ben ik een kind van God geworden waardoor ik een persoonlijke relatie met de levende God van de Bijbel heb gekregen.
En het is door deze relatie dat ik nu voor God mag leven, dat ik nu het ultieme doel voor het leven mag gaan vervullen, dat ik nu mijn leven mag inzetten voor dingen die eeuwigheidswaarde hebben. Dat ik voor 100% zeker mag weten waarom ik hier op aarde ben. Dat ik Jezus mag, kan en vooral wíl navolgen.
Vervolgens, zo’n 30 jaar later zien wij dat Jezus bij zijn waterdoop gedoopt wordt met de Heilige Geest:
Lukas 3:21-22 – “21En het geschiedde, toen al het volk gedoopt was, en Jezus ook gedoopt was en aan het bidden was, dat de hemel geopend werd, 22en dat de Heilige Geest op Hem neerdaalde in lichamelijke gedaante als een duif. En er kwam een stem uit de hemel die zei: U bent Mijn geliefde Zoon, in U heb Ik Mijn welbehagen!”
Tot op dit moment leefde Jezus in obscuriteit. Niemand kende hem, Hij had nog niets gezegd of gedaan wat noemenswaardig was. En toch zei God de Vader dat Hij Zijn welbehagen in Jezus had. De Vader zei dit nog voordat Jezus Zijn bediening hier op aarde uitvoerde.
Jezus werd hier dus gedoopt met de Heilige Geest. En wat ik belangrijk vind is dat de Bijbel ons leert dat ook iedere wedergeboren christen gedoopt moet worden met de Heilige Geest.
De woorden in vers 22: ‘dat de Heilige Geest op Hem neerdaalde’ zijn in de grondtekst precies dezelfde als de woorden in Handelingen 1:8 waarin Jezus ons leert over de doop met de Heilige Geest:
Handelingen 1:8 – “maar u zult de kracht van de Heilige Geest ontvangen, Die over u komen zal; en u zult Mijn getuigen zijn, zowel in Jeruzalem als in heel Judea en Samaria en tot aan het uiterste van de aarde.”
Voordat Jezus met Zijn bediening hier op aarde kon beginnen moest Hij eerst gedoopt worden met de Heilige Geest.
En zoals Jezus in Handelingen 1:8 zegt, moet ook ik de kracht van de Heilige Geest ontvangen die over mij komt, die op mij neerdaalt om Zijn getuige te zijn, om Hem te kunnen dienen in Zijn kracht.
Laten we kijken naar het allereerste dat de Heilige Geest met Jezus deed nadat de Heilige Geest op Jezus neerdaalde.
Lukas 4:1-2 – “1Jezus, vol van de Heilige Geest, keerde terug van de Jordaan en werd door de Geest naar de woestijn geleid, 2waar Hij veertig dagen verzocht werd door de duivel. En Hij at niets in die dagen en ten slotte, toen die voorbij waren, kreeg Hij honger.”
Het allereerste werk dat de Heilige Geest in Jezus deed was Hem naar de woestijn toe leiden om door satan verzocht te worden.
Als mens, als voorbeeld voor ons moest Jezus verzocht en beproefd worden. Stel je voor dat Jezus in ging op de verzoekingen van satan. Dan zouden wij hier vandaag niet zijn.
En zo ook wanneer jij en ik gedoopt zijn met de Heilige Geest zal ons geloof door de Heilige Geest beproefd worden. En dan niet eenmalig, maar continu.
Als ik de Heere wil navolgen en dienen, dan moet ik de verzoekingen en verleidingen om mijn geloof te verloochenen kunnen weerstaan.
En het is de Heilige Geest die mij in situaties terecht laat komen waarin mijn geloof op de proef gesteld wordt. Als mijn geloof niet beproefd is, dan ben ik niets waard.
Als mijn geloof niet beproefd is, dan kan ik op elk moment eruit stappen wanneer het mij te lastig wordt, of wanneer ik er geen zin meer in heb.
1 Petrus 1:6-7 – “6Daarin verheugt u zich, ook al wordt u nu voor een korte tijd – als het nodig is – bedroefd door allerlei verzoekingen, 7opdat de beproeving van uw geloof – die van groter waarde is dan die van goud, dat vergaat en door het vuur beproefd wordt – mag blijken te zijn tot lof en eer en heerlijkheid, bij de openbaring van Jezus Christus.”
De Heilige Geest zorgde ervoor dat de mens Jezus beproefd werd. En zo zal de Heilige Geest er ook voor zorgen dat wanneer ik met de Geest gedoopt bent, ik beproefd zal worden.
Te veel mensen denken dat zodra zij gedoopt zijn met de Heilige Geest zij een leven van rozengeur en maneschijn gaan leiden. Dit is niet waar! Natuurlijk is het leven door de Geest een heerlijk en bevredigend bestaan. Maar denk niet dat het je leven makkelijker zal maken.
Om een effectief christen te zijn moet je gedoopt zijn met, en beproefd worden door de Heilige Geest net zoals de mens Jezus.
Hierna staat er dat Jezus door de kracht van de Geest terugkeerde naar Galilea (4:14). En wat Lukas dan voor ons vastlegt laat ons alweer zien hoe afhankelijk de mens Jezus was van de Heilige Geest.
Lukas 4:14-19 – “14En Jezus keerde door de kracht van de Geest terug naar Galilea, en het gerucht over Hem verspreidde zich door heel de omgeving. 15En Hij gaf onderwijs in hun synagogen en werd door allen geprezen. 16En Hij kwam in Nazareth, waar Hij opgevoed was, en ging naar Zijn gewoonte op de dag van de sabbat naar de synagoge, en Hij stond op om te lezen. 17En aan Hem werd het boek van de profeet Jesaja gegeven, en toen Hij het boek opengedaan had, vond Hij de plaats waar geschreven stond: 18De Geest van de Heere is op Mij, omdat Hij Mij gezalfd heeft; Hij heeft Mij gezonden om aan armen het Evangelie te verkondigen, om te genezen wie gebroken van hart zijn, 19om aan gevangenen vrijlating te prediken en aan blinden het gezichtsvermogen, om verslagenen weg te zenden in vrijheid, om het jaar van het welbehagen van de Heere te prediken.”
Jezus was voor Zijn bediening hier op aarde als mens volkomen afhankelijk van de Heilige Geest.
En zo ben ook ik volkomen afhankelijk van de Heilige Geest. Alleen moet ik me er elke keer opnieuw van bewust zijn. Ik moet me elke keer opnieuw overgeven aan Zijn wil en aan Zijn leiding.
Het gaat bij mij echt niet vanzelf want ik heb nog altijd te maken met mijn zondige ‘eigen ik’ die de Heilige Geest continu in de weg staat.
Wanneer je Lukas gaat lezen, probeer goed op te letten hoe Jezus elke keer bepaald werd door de Heilige Geest.
De mens Jezus was niet allen volkomen afhankelijk van de Heilige Geest, maar ook van Zijn gebeden tot God de Vader.
Terwijl Jezus volop bezig was om de menigten te helpen staat er dit:
Lukas 5:16 – “Maar Jezus trok zich telkens terug op eenzame plekken om te bidden.” (GNB)
Lukas 6:12 – “Het gebeurde in die dagen dat Jezus naar buiten ging, naar de berg, om te bidden; en Hij bleef heel de nacht in gebed tot God.”
Als mens had Jezus goed door dat Hij niet zonder gebed kon. Door het Evangelie van Lukas heen zien we dat Jezus een man van gebed was.
Het was zelfs zo opvallend voor Zijn discipelen dat zij aan Jezus vroegen om hun te leren hoe te bidden.
Zij hadden ongetwijfeld Jezus telkens zien bidden. En niet alleen dat, zij hadden ongetwijfeld ook gezien dat de gebeden van Jezus verhoord werden door God de Vader.
Jezus had als mens een dynamisch en effectief gebedsleven. Het leverde veel op. En de discipelen wilde leren bidden zoals Jezus bad.
Ik spreek voornamelijk voor mezelf wanneer ik zeg dat ik niet genoeg in gebed ben. Sterker nog, er zijn momenten dat ik het nut van gebed niet in zie. En het gevolg daarvan is dat ik minder vaak ga bidden, dat ik niet voor alles bid, maar dat ik alleen bid wanneer ik echt wanhopig ben.
Maar, gelukkig word ik op dat soort momenten vroeg of laat altijd weer bepaald door het Woord van God.
Want als de perfecte, volmaakte mens, Jezus volkomen afhankelijk was van Zijn gebeden tot God de Vader, hoe veel meer moet ik me als onvolmaakte zondaar afhankelijk stellen van mijn gebeden tot God de Vader.
Wanneer je Lukas gaat lezen, let goed op de gebeden van Jezus en vraag God om jou te leren bidden.
Er zijn nog zo veel dingen die ik graag wil laten zien, maar helaas ben ik er niet aantoe gekomen om deze op een beknopte wijze te kunnen laten zien.
Het laatste dat ik nog wil noemen is dat de mens Jezus in het Evangelie van Lukas ontzettend veel medelijden toont voor de zwakheden van de mensheid.
Elke keer zien wij dat Jezus innerlijk met ontferming was bewogen over de mensen omdat zij vermoeid en verstrooid waren zoals schapen die geen herder hebben.
Deze compassie uitte zich vooral ook naar de vrouwen toe. Jezus kwam op voor vrouwen. Hij verdedigde vrouwen. Hij gaf hun bestaansrecht. Hij emancipeerde vrouwen op de juiste wijze!
Ik denk dat Lukas vrouwen zo’n 45 keer in zijn Evangelie noemt. Let ook hier op wanneer je Lukas leest en zie hoe Jezus vrouwen ziet en waardeert.
Toen Jezus Zijn discipelen en de menigte leerde hoe zij een navolger van Hem zou kunnen worden, hoe zij een christen zou kunnen worden zei Jezus dit:
Lukas 9:23 – “Wie mij wil volgen, moet zichzelf verloochenen, elke dag zijn kruis opnemen en mijn weg gaan.” (GNB)
Laten we voorop stellen dat wij Jezus als God niet kunnen navolgen in de zin dat wij niet in staat zijn om goddelijke dingen te doen.
Maar wij die gedoopt zijn met de Heilige Geest zijn wél in staat om de mens Jezus na te volgen. Hij was de perfecte, volmaakte mens, de nieuwe Adam.
En God heeft Zijn wedergeboren kinderen alles gegeven om het ons mogelijk te maken om Jezus na te volgen, om Zijn voorbeeld na te volgen, om gevormd te worden naar Zijn beeld.
Daarom, kijk naar de mens, Jezus en bidt tot God de Vader dat Hij jou zal vormen naar Zijn beeld.
Hebreeën 4:14-16 – “14Nu wij dan een grote Hogepriester hebben, Die de hemelen is doorgegaan, namelijk Jezus, de Zoon van God, laten wij aan deze belijdenis vasthouden. 15Want wij hebben geen Hogepriester Die geen medelijden kan hebben met onze zwakheden, maar Een Die in alles op dezelfde wijze als wij is verzocht, maar zonder zonde. 16Laten wij dan met vrijmoedigheid naderen tot de troon van de genade, opdat wij barmhartigheid verkrijgen en genade vinden om geholpen te worden op het juiste tijdstip.”
24De HEERE zegene u en behoede u!
25De HEERE doe Zijn aangezicht over u lichten en zij u genadig!
26De HEERE verheffe Zijn aangezicht over u en geve u vrede!