Keuzes en consequenties – Ruth 1:6-22

1. De keuzes van Elimelech (v1-5)

Zoals Juënney vorige week al aangaf, betekent Bethlehem ‘huis van brood’. God koos ervoor, als reactie op Israëls ongehoorzaamheid, om een hongersnood over dit huis te laten komen. Hij wilde dat men inzag dat iedereen afhankelijk van Hem moest leven, niet eigen inzicht of eigen kunnen. Elimelech laat zien hoe velen reageerden in die tijd, doen was juist was in eigen ogen (Richteren 21:25).

• De keuze van Elimelech om van Gods ‘huis van brood’, naar Moab (vervloeking) te gaan, levert 1 ding op voor hem: de dood. Niet alleen voor hemzelf, maar ook zijn kinderen komen te overlijden.
  • God gebruikt dit uiteindelijk om leven te brengen, zelfs het leven van Zijn Zoon hier op aarde. In Mattheüs 1:5staat Ruth expliciet genoemd als onderdeel van Jezus’ bloedlijn. Jezus is het Brood des Levens (Johannes 6:35), Hij is ons ‘huis van brood’. Bij Hem is de plek waar wij horen te zijn, we horen in elke situatie bij Hem te blijven.
  • Het kostte Elimelech echter wel zijn leven om deze keuze te maken. Het kostte zijn zonen het leven, dat hun vader de eerste keuze maakte.

Moab was een volk dat voortkwam uit de relatie tussen Lot en een van zijn dochters (Genesis 19). De reden dat God tegen Moab was, was dat toen Israël wegtrok uit Egypte, Moab hen wilde vervloeken i.p.v. zegenen. Dit was een bastaardvolk, een volk dat God niet eerde maar afgoden en een hekel had aan Israël. Daarom mochten ze niet het juiste zoeken voor Moab, wat o.a. betekent daar niet gaan wonen. En toch deed deze man dit, Elimelech betekent ‘mijn God is koning’, hij leefde er niet naar. Deze man had uiterlijke dingen die op God gericht leken te zijn, maar hij leefde er niet naar.

• Hij keek naar de omstandigheden, i.p.v. naar God;
• Hij keek niet naar Gods beloftes, maar naar of hij het allemaal goed genoeg vond
• Hij nam Gods mening niet in overweging voor hij ging verhuizen, hij keek naar wat menselijk gezien handig was

Dit zijn de keuzes van Elimelech, menselijke wijsheid en inzicht boven dat van God. Menselijk denken deed hem besluiten om te ‘verblijven’ in Moab, dat woord wijst op ergens een korte tijd zijn. Uiteindelijk zijn ze er 10 jaar, dat is geen korte periode. Dit soort keuzes gaan altijd de verkeerde kant op, menselijke wijsheid faalt altijd t.o.v. Gods wijsheid.

• Elimelech laat zien dat op het moment dat we voor de wereld kiezen, i.p.v. God, dat het ‘God is mijn koning’ in ons sterft. Zijn hart blijkt niet op God gericht te zijn, maar omstandigheden. Zijn hart blijkt niet naar Gods beloftes te kijken, maar naar wat hij ziet. Zijn hart vertrouwt God niet boven alles, maar meer de economische omstandigheden.

Warren Wiersbe: “We kunnen niet van onze problemen wegrennen. We kunnen niet voorkomen dat we basisoorzaak van de meeste onze problemen meenemen, dat is een ongelovig en ongehoorzaam hart.” Vandaag wil God jou laten zien wat de beste weg is, de weg van Hem vertrouwen boven alles. Vandaag wil God jou leren Hem boven alles te vertrouwen, ook als de omstandigheden dat niet toe lijken te laten. Leg alles bij Hem neer, en vertrouw Hem omdat Hij te vertrouwen is.

2. De keuzes van Naomi (v6-15)

Vanaf hier komen we een hoofdpersoon tegen voor de rest van het boek, Naomi. Haar naam, zoals Juënney vorige week had verteld, betekent ‘aangenaam’, ‘prettig’ of ‘vrolijk’. Elemelech en Naomi woonden in Bethlehem, waren Efrathieten en gingen naar Moab. Als je de namen vertaalt, krijg je het volgende:

• ‘Mijn God is Koning’ en ‘vrolijk’, onderdeel van de stam ‘vruchtbaar’ gingen van ‘het huis van brood’ naar ‘vervloeking’.

Dit zijn de keuzes waar Naomi onderdeel van was. Ze ging van de plek waar zij vruchtbaar hoorde te zijn, als deel van de stam Efraïm, de plek waar God belooft in brood te voorzien, naar de plek van vervloeking. Deze keuze heeft gevolgen voor Naomi, ze wordt gevormd door de resultaten van haar keuzes. v6-7: In v6 lezen we dat Naomi in Moab hoorde “dat de HEERE naar Zijn volk omgezien had door hun brood te geven.”Dit is een heel zielig statement. Als Israëliet had Naomi niet van deze zegen moeten horen, ze had deze horen mee te maken. Ze had deze moeten ondergaan in Bethlehem. Ze had niet hoeven reizen (v7) om Gods zegen te ondergaan.

• Te vaak horen Gods kinderen van Gods zegen, Gods beloftes die uitkomen, etc. i.p.v. die zegen zelf te ondergaan. Te vaak zijn Gods kinderen, christenen, weggerend naar de wereld, naar dingen waar God ons tegen gewaarschuwd heeft, en zien we Gods zegen van een afstand. God wil dat helemaal niet voor ons, Hij heeft die zegen ook voor jou.

Matthew Henry: “Dus neemt God het comfort weg van ons waar we te veel op leunen en te veel steun in vinden, hier in het land waar wij (tijdelijk) verblijven, zodat we meer aan ons thuis in de andere Wereld denken, en in geloof en hoop daar naartoe zullen rennen. Aarde wordt bitterder voor ons, zodat de hemel steeds dierbaarder wordt.” v8-13: De reis die ze af moesten leggen was minimaal 80km (van Moab naar Bethlehem). In die tijd was dat geen ongevaarlijke reis, zeker niet als 3 vrouwen zonder mannen erbij. En onderweg (v7), begint Naomi een gesprek met haar schoondochters. Naomi heeft gehoord van de zegen die er in Israël is, van het feit dat God Zijn volk brood gegeven heeft. Haar reactie is om haar schoondochters weg te proberen te sturen. Ze probeert mensen niet naar God te laten gaan, maar ze terug te sturen naar hun land en hun eigen goden (v15).

• Misschien waren deze dames een ‘last’. Misschien zag ze dat ze meer monden had om te voeden. Misschien wilde ze niet herinnerd worden aan haar zonen.
• Misschien wilde ze niet herinnerd worden aan haar eigen zondige keuze om naar Moab te gaan. Hoe vaak willen wij niet niet herinnerd worden aan de zondige keuzes die wij begaan? Te vaak willen we niet de verantwoordelijkheid nemen voor de keuzes die we hebben gemaakt en de gevolgen die die keuzes opgeleverd hebben.

Spreuken 28:13“Wie zijn overtredingen bedekt, zal niet voorspoedig zijn, maar wie ze belijdt en nalaat, zal barmhartigheid verkrijgen.” Het lijkt erop alsof Naomi dingen wilde bedekken, i.p.v. alles aan het licht brengen bij God. Een andere verklaring zie ik niet voor iemand die moedwillig mensen wegstuurt van het pad naar de levende God. 1 Johannes 1:9“Als wij onze zonden belijden: Hij is getrouw en rechtvaardig om ons de zonden te vergeven en ons te reinigen van alle ongerechtigheid.”

• God wil dat we onze zonden belijden. Het woord voor belijden is homologeō, wat betekent dat we ‘hetzelfde zeggen’. God wil dat wij hetzelfde zeggen als Hij, namelijk dat bepaalde dingen die we gedaan hebben niet juist zijn. God wil dat wij onszelf schuldig verklaren aan het begaan van een specifieke zonde.
• Hij wil dat we zeggen: ‘God, ik heb gelogen tegen Jantje, door te zeggen dat ik … Vergeef mij aub’. Dat is hoe God wil dat we bij Hem komen, dat is de basis voor vergeven worden, de basis voor verlossing, zoals de verlossing waar Ruth over gaat.

Naomi lijkt heel goed bezig, ze bidt zelfs voor haar schoondochters (v8-9); we lezen echter niks over het belijden van de zonde van het naar Moab gaan. Als je deze gebeden echter goed bekijkt, zie je dat Naomi op 1 ding gericht is: zekerheid in dit leven. Ze bidt dat haar schoondochters een man zullen vinden, die voor hen kan voorzien. Ze is niet gericht op de redding van deze dames, niet op iets anders dan alleen fysieke voorziening.

• Dat is wat zonde met de mens doet. Zonde haalt onze focus af van het eeuwige en richt het op het tijdelijke. Zonde haalt onze focus af van God en richt het boven alles op eten, drinken, een man/vrouw vinden, etc.

Na de poging van de schoondochters om Naomi te ontmoedigen door te gaan met haar relaas (v10), gooit Naomi er een schepje bovenop. Ze legt uit dat zij de dames geen man, geen zekerheid kan geven (v11-13), waarna ze iets zegt dat laat zien hoe Naomi naar haar situatie kijkt. Naomi zegt “de hand van de HEERE is tegen mij uitgestrekt.”

• Denk eens na over het beeld van God dat Naomi hiermee afgeeft aan haar schoondochters. Ze zegt dat God Zich tegen haar gekeerd heeft; zomaar, zonder reden. Het resultaat van wat God gedaan heeft, zonder reden, is dat Naomi geen man en zonen meer heeft, Orpa en Ruth hebben geen man meer; alle drie zitten ze met de gevolgen van Gods keuze om Zich tegen Naomi te keren. Wie zou die God willen dienen? Wie zou die God willen navolgen?
  1. De keuze van Orpa (v14)

Orpa doet wat logisch is op dat moment, ze verlaat Naomi en gaat terug naar de betere situatie. Ze gaat terug naar “haar volk en haar goden.”Orpa verlaat Naomi, gaat niet mee naar Gods beloofde land, door de bitterheid van Naomi. De keuze van Orpa is goed te begrijpen, want het beeld dat zij voorgeschoteld krijgt van de God van Naomi is niet heel goed. Deze God keert Zich tegen mensen, deze God doodt mensen, deze God laat vrouwen alleen en onbeschermd achter, deze God haat haar misschien wel. Zou jij die God willen dienen? De keuze van Naomi om bitter te zijn, om niet in te zien dat Elimelech en zij gezondigd hebben door naar Moab te gaan, door God de schuld te geven, kost Orpa heel veel. Orpa gaat niet mee naar het beloofde land van God. Christen, wat voor beeld geef jij mensen van God? 1 Petrus 3:15b“wees altijd bereid tot verantwoording aan ieder die u rekenschap vraagt van de hoop die in u is, met zachtmoedigheid en ontzag.” Vertel jij mensen over een God van hoop, vol genade en liefde Die Zichzelf aan de mens gegeven heeft? Vertel jij de mensen over het oordeel dat ieder mens te wachten staat door de zonde die we begaan en dat Jezus de enige uitweg is naar eeuwig leven? Of geef jij het beeld van een God Die alleen maar boos is, zonder enige reden mensen doodt, een God om boos op te zijn, een God die het niet waard is om te volgen?

3. De keuze van Ruth (v16-17)

Elimelech, Naomi en Orpa hebben keuzes gemaakt, ook Ruth maakt keuzes. v16-17 zijn een paar van de mooiste verzen uit de Bijbel, het zijn verzen die zo’n duidelijke overtuiging laten zien, zo’n commitment, het is prachtig. Vergeet niet dat Naomi niet haar best doet om haar schoondochters mee te nemen en dat Orpa net afscheid heeft genomen en onderweg terug is naar Moab. Ruth klampt zich vast aan Naomi (v14), zelfs na de emoties van het zien dat Orpa terug gaat naar Moab. De woorden van Ruth laten ontzettend veel van haar hart zien, van haar liefde voor Naomi en zelfs van de liefde die deze niet-Joodse vrouw heeft voor Naomi’s God. We zien 6 dingen in Ruth haar antwoord, 6 uitingen van liefde. Ruth wil:

• Gaan waar Naomi gaat

Ruth zegt niks over dat het goed moet gaan. Ze is bereid om in de gebrokenheid die ze nu samen ervaren, allebei man kwijt, waarschijnlijk arm (v21), om in die situatie met Naomi mee te gaan.

• Overnachten waar Naomi overnacht

Of het aan de rand van de weg is, in een hotel of een paleis, Ruth wil bij Naomi blijven.

• Deel zijn van Naomi haar volk

Het volk waar Naomi onderdeel van is, dat is wat Ruth ook graag wil. Ruth was bereid om naar een volk te gaan dat niet heel prettig naar Moabieten keek.

• Aanbidden met Naomi

Naomi haar God had, ondanks wat Naomi gezegd had, indruk gemaakt op Ruth. Zoveel dat zij bereid was haar eigen goden af te leggen om achter de God van Naomi aan te gaan.

• Sterven waar Naomi sterft

Het maakte niet uit waar ze stierf, zolang het bij Naomi was.

• Begraven worden waar Naomi begraven wordt

Ook qua begrafenis maakte het niet uit, zolang het bij Naomi was. Ruth zweert zelfs een eed (v17), waarmee ze zegt dat God haar mag doden als ze dit niet doet.

• Dit is heel bijzonder. We zien hier een vrouw, Ruth, die allerlei tegenslag heeft meegemaakt. Ze is haar man, zwager en schoonvader kwijt. Haar schoonmoeder wil haar wegsturen naar haar vader, haar schoonmoeder doet zelfs haar best om dat te doen. Haar schoonzus Orpa is net teruggegaan en toch spreekt Ruth deze prachtige woorden.
• Waarom zou ze dit doen? Ze heeft blijkbaar iets gezien in Naomi waardoor ze dit doet. Ze heeft iets gezien van Naomi en haar relatie met haar God. Iets van een echte relatie met een echte God, een God Die anders was dan de Moabitische goden. Ze heeft iets gezien van een echte vrouw, met echte problemen, die naar haar echte God ging met vragen.
  • Naomi had geen ‘zondagsgezicht’, ze was echt. Dat heeft Ruth aangesproken. Naomi was gebroken, had pijn, was onzeker, en toch zag Ruth iets in haar dat haar aansprak om achter Naomi en haar God aan te gaan.

Christen, hoe echt ben jij? Als mensen jou zien, zien ze dan een altijd happy, altijd vrolijke christen waarbij het leven perfect is? Of zien ze iemand die worstelt, die door dingen heen gaat, iemand die God nodig heeft en dat laat zien? Christenen horen echte mensen te zijn, mensen die laten zien Wie God is en waarom Hij zo hard nodig is in ons leven.

• De Bijbel is heel eerlijk over de mensen die erin voorkomen. Jezus, God Zelf Die op aarde leefde, was “een Man van smarten”(Jesaja 53:3). Jezus huilde, was moe, had pijn; Hij was echt. Paulus deelde dat hij doodsangst had (2 Korinthe 1:8), hij deelde over zijn armoede en honger (Filippenzen 4:11-12).

Markus 2:17“Wie gezond zijn, hebben geen dokter nodig, maar wie ziek zijn. Ik ben niet gekomen om rechtvaardigen tot bekering te roepen, maar zondaars.” Ben jij ziek en een zondaar? Dan is Jezus er voor jou. Ben jij zo eerlijk? Zijn wij christenen echte mensen, die laten zien dat we God echt nodig hebben? Dan is het zo’n geruststelling dat Jezus er voor ons is, Hij is juist gekomen voor mensen die zo zijn.

4. De keuzes van Naomi (v18-22)

Na dit betoog van Ruth, mag Ruth mee, ze krijgt geen verdere preek van Naomi (v18). Wat een indruk zullen de woorden van Ruth op haar gemaakt hebben, wat een hoop om over na te denken. Ze hadden een tocht van ongeveer 80km te gaan, waar zullen ze het over hebben gehad? v19laat zien dat Naomi en haar gezin bekend waren in het dorp en het gebied. Men wist wie Naomi was, de hele stad was in rep en roer toen men haar zag. Het lijkt erop alsof niet iedereen Naomi herkende, misschien dat de omstandigheden haar gezicht veranderd hadden, dat ze er oud en verweerd uitzag, o.i.d. Men vraagt “Is dit Naomi?” Het antwoord van Naomi is veelzeggend over hoe zij naar de situatie kijkt, over hoe zij op dit moment naar God kijkt. Naomi betekent aangenaam, prettig, vrolijk; Mara betekent bitter, verdrietig.

• Naomi haar naam is veranderd van prettig en vrolijk, naar bitter en verdrietig.
• Naomi geeft aan dat de Almachtige, El Shaddai, haar dit aangedaan heeft.
  • Ze ging vol weg, maar God heeft haar leeg gemaakt de afgelopen 10 jaar.
• Naomi zegt dat de HEERE tegen haar getuigd heeft en dat de Almachtige haar kwaad gedaan heeft.

Wat we hier zien is heel triest, we zien namelijk een vrouw die verscheurd is. Deze vrouw heeft door haar bitterheid ook niet meer het juiste perspectief op wat er allemaal gebeurd is, waarom, wat haar en wat Gods rol in het geheel is.

• Naomi ziet nu nog niet dat Elimelech en zij, zelf de keuze hebben gemaakt om naar Moab te gaan, terwijl God Zijn volk in Israël wil houden.
  • God heeft bepaalde dingen toegelaten in haar leven, niet om haar te straffen, maar om haar te laten inzien dat deze keuze niet juist was en dat alles beter is bij God.
    • Het volk Israël koos ervoor om achter valse goden aan te gaan. In Jeremia 10-13wordt het volk gewaarschuwd hiervoor. God zegt dat het niet goed voor ze is, dat het Hem pijn doet, dat het niks oplevert, Hij laat zelfs zien dat het niet logisch is om valse goden te hebben.
    • Uiteindelijk luistert Israël niet en laat God, om Israël te laten zien wat hun keuze voor gevolgen heeft, Israël wegvoeren naar Babylon. Babylon was de plek op aarde met de meeste afgoden. Israël wilde afgoden, ze hebben afgoden gekregen. Nadat ze terugkwamen, hebben ze nooit meer problemen gehad met afgoden.
    • Elimelech en Naomi wilden naar Moab, wat weg was van God. God heeft hen laten gaan, maar ze hebben wel de resultaten van hun eigen keuze gevonden, dood en geen leven.
  • Naomi ziet dit nog niet, de vraag is of wij dat zien. God waarschuwt ons continu tegen dingen die niet van Hem zijn, dingen die slecht voor ons zijn. Vaak zetten wij toch door, dan zitten we met de resultaten van onze keuze en geven we God opeens de schuld voor onze eigen keuzes.

Spreuken 3:7“Wees niet wijs in je eigen ogen: vrees de HEERE en keer je af van het kwade.” Door de rest van het boek heen gaan we zien dat God haar hart veranderd, dat ze gaat zien dat God wel met haar is, dat Hij deze omstandigheden gebruikt tot Zijn eer. Naomi gaat zien dat God dit gebruikt om haar en Ruth te verlossen Maar het duurt even voordat ze door deze bitterheid heen is.

• Ze komen in de tijd van de gersteoogst aan in Bethlehem, dat was een tijd van blijdschap en dankbaarheid. Het was de eerste oogst van het jaar, het was de lente, een tijd om blij en dankbaar te zijn voor wat God gegeven heeft, voor Zijn voorziening.

Ben jij bitter? Heb jij dingen meegemaakt waardoor je God de schuld geeft van dingen? Ben jij gekwetst door mensen of situaties en is het volgens jou Gods schuld? Bitterheid is heel naar, het begint klein, maar uiteindelijk werkt het overal in door. Bitterheid is een groot probleem voor de mens, zeker voor de christen. Hebreeën 12:15zegt dat bitterheid ook anderen bereikt en infecteert. De manier om hier tegen in te gaan, is als volgt: Efeze 4:31-32“Laat alle bitterheid, woede, toorn, geschreeuw en laster van u weggenomen worden, met alle slechtheid, maar wees ten opzichte van elkaar vriendelijk en barmhartig, en  vergeef elkaar, zoals ook God in Christus u vergeven heeft.”

• Je kan hier niet zelf ‘hard aan gaan werken’, ‘mee aan de slag’, etc. Dat zijn holle termen die we tegenwoordig vanuit de communicatie- en managementwereld meekrijgen. Het enige dat we kunnen doen is God vragen om het aan ons te laten zien en het aan Hem overgeven.
• Paulus zegt in Efeze 4:31dat deze dingen van ons “weggenomen”moeten worden. Niet zelf werken, maar God het werk laten doen. Dat is wat Naomi nodig heeft, maar ook wat wij vandaag de dag nodig hebben. Bitterheid is heel naar, laat God dat weghalen.

We hebben vandaag keuzes gezien van Elimelech, Naomi, Orpa en Ruth. Alle 4 hebben ze keuze gemaakt en gereageerd op situaties op een specifieke manier. Door de keuzes die ze gemaakt hebben, wordt duidelijk dat ze verlossing nodig hebben. Geen van deze mensen kon hun eigen situatie oplossen. Door de rest van het boek zullen we gaan zien hoe God verlossing gaat brengen voor Naomi en Ruth. Vandaag avondmaal, de reden dat wij verlost zijn. Jezus Christus droeg de straf, zonde en pijn van de mens 2000 jaar geleden aan het kruis van Golgotha. Hij stierf, zodat jij en ik dat niet hoefden te doen. Hij stond op uit de dood en overwon de dood, zodat jij en ik eeuwig leven kunnen hebben. Ieder mens heeft verlossing nodig, kijk maar naar Naomi en Ruth. God biedt jou vandaag deze verlossing aan, de vraag is of jij inziet dat je die vergeving nodig hebt. Ben jij bereid om net als Ruth alles op te geven, zodat je bij de enige echte God kan zijn? Als jij deze God nog niet kent, de God waar Ruth zo’n geweldig getuigenis over geeft, dan is vandaag je kans. God is een God van hoop, liefde, redding, genade, vrede en eeuwig leven in de hemel. Hij wil dat jij bij Hem bent, niet gescheiden van Hem door zonde. Ieder mens zondigt, ieder mens heeft God en Zijn redding nodig. Jezus, God Zelf, is 2000 jaar geleden naar de aarde gekomen om jou en mij te vergeven, om jouw en mijn straf voor zonde te dragen. Neem vandaag Zijn offer aan. Als je dat doet, zal niet opeens je leven rozengeur en maneschijn zijn, maar God zal je wel door het leven dragen. Neem vandaag Zijn offer aan, Zijn liefde, Zijn genade, Zijn eeuwig leven. Als je deze God wel kent, leer dan ajb van de keuzes die we voor ons hebben gezien vandaag.

• Elimelech betekent ‘God is mijn koning’, maar hij koos er om te verhuizen naar een plek waar zijn koning hem niet wilde hebben. Neem jij Gods wil in overweging voor waar jij woont? Ben jij bereid om te verhuizen, zodat je bijvoorbeeld dicht bij een kerk bent die Gods Woord predikt? Is God koning in jouw leven? Regeert Hij jouw hele leven? Bepalen omstandigheden jouw keuzes, of doet God dat?
• Naomi moest van afstand horen waar God allemaal mee bezig was, dat God Israël weer zegende. Naomi hield met haar woorden haar schoondochter Orpa weg van God, ze probeerde haar beide schoondochters weg te sturen, i.p.v. mee te nemen naar de levende God. Wat voor beeld geef jij mensen van God? Is dat een aantrekkelijk beeld van een God Die jij zelf nodig hebt en die de ander ook hard nodig heeft?

Naomi gaf God de schuld van dingen die haar overkomen waren, ze zag niet dat God haar en haar man terug wilde halen naar Hemzelf. Ben jij boos op God vanwege dingen die er gebeurd zijn? Geef je God de schuld van dingen die jou overkomen zijn? Ga vandaag terug naar het huis van brood, naar Jezus Christus. Vraag Hem jou te verlossen van deze dingen, van deze gevoelens en gedachten en vraag Hem jou te vullen met Zijn gedachten

• Misschien ben jij net als Orpa weggerend bij God? Of ben je nog nooit bij deze God geweest? Vandaag kan jij God leren kennen, de God Die oneindig veel van jou houdt. Hij wil dat jij weet Wie Hij is en dat je Hem leert kennen. Hij heeft genade, rust en vrede voor jou, vergeving van zonden en eeuwig leven. Leer Hem vandaag kennen.
• Net als Ruth, geef je leven over aan deze God, volg Hem boven alles.