Wanneer God stil lijkt te zijn. . . deel 1 van 2

Nu hebben wij het Oude Testament af, dat waren de eerste 39 Bijbelboeken. En mocht je de serie niet gevolgd hebben dan kan je een inhaalslag maken want ze staan allemaal op onze website én op de andere platforms waar wij onze media op hebben staan. Het enige verschil tussen de media op onze website en de andere platforms is dat op de website mijn preek notities, inclusief alle Schriftreferenties, citaten en slides op staan en op de andere platforms niet.

Nu zou je kunnen denken dat omdat we het Oude Testament af hebben gemaakt, we vandaag met het Nieuwe Testament, namelijk met Mattheüs gaan beginnen. Maar dat gaan we nu niet doen, we moeten eerst nog een pitstop maken.

Als je een gewone papieren Bijbel bij je hebt dan wil ik je vragen om deze open te slaan op Mattheüs 1. En als je dan één of twee bladzijdes terugbladert, dan zou je een blanco bladzijde moeten tegenkomen. Dus tussen Maleachi 4:6 en Mattheüs 1:1 in zou je ergens een blanco bladzijde in je Bijbel moeten hebben. Over deze blanco bladzijde ga ik het vandaag hebben.

Niet letterlijk natuurlijk, maar ik ga het hebben over wat deze blanco bladzijde vertegenwoordigt, want het bevat namelijk zo’n 400 jaar aan geschiedenis.

Omdat er in deze 400 jaar geen enkel profetisch woord van God werd vastgelegd, oftewel, er waren geen canonische Bijbelboeken in die tijd geschreven, wordt deze periode tussen de twee testamenten in, door sommigen de stille jaren genoemd. Stil omdat er in deze periode geen profetisch woord van God tot Israël kwam. Sommigen zouden zelfs zeggen dat God in deze tijd geheel stil bleef; persoonlijk geloof ik dit niet.

Maar goed. De toepasselijke vraag die ik vandaag graag wil beantwoorden is: ‘Wat als God stil lijkt te zijn?’

Wat gebeurt er met jouw geloof, jouw zekerheid, jouw emoties, jouw gedachten, jouw houding naar God toe, wanneer God stil lijkt te zijn?

Mijn gebed is dat wanneer God in jouw leven stil lijkt te zijn, jij een rotsvast vertrouwen in God zal hebben dat Hij, wellicht stilletjes, van alles in jouw belang aan het doen is.

Nu hebben wij aan het einde van het Oude Testament de profetie van Maleachi. Hij en Nehemia, naar wiens naam het Bijbelboek Nehemia is genoemd, hebben allebei aan het eind van de 5^e eeuw in Juda geleefd. Hun Bijbelboeken die genoemd zijn naar hun eigen namen, zijn de laatst geschreven boeken uit het Oude Testament. En zij leefde in en kende de Jeruzalem en de Juda van het eind van de 5^e eeuw. Dit was hun context.

Maar stel nu dat zij d.m.v. een tijdmachine plotseling 400 jaar de toekomst in gebracht werden, naar de tijd van Jezus. Wat zouden zij verrast en verward zijn!

Want in hun tijd waren de Perzen aan de macht en nu zijn het de Romeinen.

In hun tijd was de Perzische Koning Arthahsasta aan de macht en nu is er een vazalkoning die over de Joden is aangesteld door Rome; Herodes de Grote.

In hun tijd waren er profeten, en Ezra was een trouwe Schriftgeleerde die het Woord van God recht sneed. Maar nu zijn er geen profeten zoals ze die gewend waren en komen ze de Farizeeën, de Sadduceeën en de schijnheilige zogenaamde Schriftgeleerden tegen.

In hun tijd draaide alles wat hun godsdienst betreft om het ceremoniële in de tempel, en nu waren er ook nog eens overal synagogen waar de Joden hun godsdienst uitoefenden.

En wat was het tempelcomplex groot en fraai geworden, in vergelijking met de tempel die door Zerubbabel gebouwd werd. Het gehele tempelcomplex was nu twee keer zo groot en nog vele malen fraaier dan de tempel uit hun tijd.

Deze wereld sprak een andere taal, en zelfs hun Bijbel was anders, het was nu vertaald in het Grieks.

Kortom, deze dingen en nog veel meer waren veranderd in die 400 jaar tijd; net zoals er bij ons veel is veranderd sinds de 17^e eeuw.

Ik noem dit allemaal omdat wij, die de Bijbel serieus nemen en willen weten in welke wereld Jezus terecht kwam, toch iets moeten weten van wat er in die 400 jaar allemaal gebeurd is.

Want als wij dit negeren dan missen wij een groot stuk context waardoor wij een aantal zaken in het Nieuwe Testament simpelweg niet gaan begrijpen.

Sterker nog, dan zullen wij de grootheid van Gods werk in deze periode niet zien, en dan zullen we blijven geloven dat dit inderdaad 400 stille jaren waren.

Zoals we van de Route 66 serie gewend zijn zal ik vandaag ook deze periode van 400 jaar in vogelvlucht gaan behandelen. Maar, omdat het om heel veel informatie gaat ga ik het in twee delen doen, dus vandaag deel 1 en volgende keer deel 2.

Vandaag wil ik deze periode gaan benaderen vanuit het oogpunt van vervulde profetie. M.a.w. de gebeurtenissen van deze periode werden voor 100% nauwkeurig door God voorspeld. En dit alleen al hoort ons ontzettend veel rust, vertrouwen, en moed te geven!

Helaas zullen we vandaag alleen tot de achtergrond komen van wat er in deel 2 geschetst zal worden. Het zal meer lijken op een Bijbelschool lezing dan een preek, dus doe alsjeblieft je best om bij de les te blijven.

In deel 2 wil ik het benaderen vanuit het oogpunt dat deze periode een tijd van voorbereiding was op de komst van de Messias, Jezus. Want alles dat in deze 400 jaar gebeurde baande de weg voor Jezus’ geboorte en voor het Evangelie.

Mijn doel met beide delen is om jou te bemoedigen door het feit dat wanneer God in jouw leven stil lijkt te zijn, Hij nog van alles in jouw belang aan het doen is.

DEEL 1

Ik kan jullie nu gewoon vertellen welke wereldrijken aan de macht waren in die periode en wat dat alzo betekende. Maar dan doe ik geen recht aan God en aan de Bijbel. Want ondanks dat God geen profetisch woord in die periode sprak, sprak God wél profetisch over die periode zo’n 110-150 jaar hiervoor.

Vandaar dat ik vandaag vooral wil gaan kijken naar de vervulde profetie in deze periode van 400 jaar.

Stel dat je voor het eerst een Bijbel in handen krijg en je bent vastberaden om het van kaft tot kaft te gaan lezen. Ik geloof dat als je het in alle oprechtheid gaat lezen, je gegrepen zal worden door de verhaallijn.

Ik geloof ook dat als je het begrijpend leest, dat je zal opmerken dat er soms abrupte veranderingen zijn. Als je bijvoorbeeld Esther af hebt en je begint aan Job, dan merk je dat de verhaallijn, de vertelling, de biografische schets, het historische drama niet vordert. Het houdt met Job ineens op.

En als je dan doorgaat met de Psalmen en de boeken van Salomo, dan merk je dat je nu te maken hebt met een heel andere schrijfstijl oftewel, een ander genre.

En zodra je met Jesaja begint en vervolgens de volgende 15 profeten leest, dan is het weer anders. Dan lijkt het meer op wat wij vandaag de dag preken noemen. Want nu is er een doelgroep waartegen aanklachten worden ingediend op basis van de normen en waarden waar je eerder over las.

En als je dan Maleachi af hebt en je begint met Mattheüs dan is echt alles anders. Waar je in het O.T. las over profeten lees je in het N.T. ineens over Farizeeën, Schriftgeleerden, en Sadduceeën.

In het O.T. las je nergens over de Farizeeën en Sadduceeën. Dus wie zijn dit? Waar komen ze vandaan?

Er is ook een grote politieke verandering. Ineens lees je niets meer over de Kanaänieten, of de Edomieten, of de Ammonieten, of de Babyloniërs of de Assyriërs. Waar zijn zij gebleven?

Israël is niet meer onder de macht van de Perzen. Maar nu lees je over Romeinse soldaten die overal in Israël rondlopen. Alles is veranderd.

En als lezer krijg je geen enkele waarschuwing of introductie of voorwoord. Je eindigt in Maleachi toen de Perzen de macht hadden en je begint Mattheüs te lezen en ineens is Rome de grote wereldmacht.

Al deze veranderingen en nog meer vinden plaats op die blanco pagina tussen Maleachi en Mattheüs in.

Dus, als jij als lezer van de Bijbel echt wil gaan begrijpen wat zich plotseling in het Nieuwe Testament afspeelt, dan moet je wel iets weten van wat de Bijbel ons niet verteld over deze periode van 400 jaar. Gelukkig heeft God meerdere geschiedschrijvers gebruikt om ons hierbij te helpen. Hier zal ik volgende keer meer over gaan vertellen.

Ik wil nog één ding zeggen over wat men de 400 stille jaren noemt. Het betekent vooral niet dat mensen in die tijd helemaal niet door God bewogen, of geleid, of bemoedigd, of beschermd werden. Het betekent wél dat de manier waarop God voor 1.500 jaar lang, door het O.T. heen tot de mensheid sprak, dat op die wijze niet meer deed.

En eigenlijk was deze periode in dit opzicht vergelijkbaar met de tijd waarin wij leven.

In zekere zin kunnen wij vandaag de dag ook zeggen dat wij in de stille jaren leven omdat er geen nieuwe Bijbelboeken meer geschreven worden.

Het is niet zo dat Jongbloed of de Nederlandse Bijbelgenootschap aankondigt dat het 67^e Bijbelboek net verschenen is. De nieuwste Paas editie.

Nee, dus in die zin is het nu ook stil. De canon van de Heilige Schrift, de Bijbel zoals we die kennen is gesloten. Er wordt niets aan toegevoegd. Laten we beginnen:

 Aan het eind van het O.T. was Israël onder de macht van de Perzen. De laatste drie historische boeken, Ezrah, Nehemia en Esther, en de laatste drie profetische boeken, Haggaï, Zacharia en Maleachi beslaan iets meer dan 100 jaar van die periode.

In deze tijd kreeg het Joods volk veel gunst en vrijheid van de Perzen. De Perzen lieten de Joodse ballingen uit Babylon terugkeren naar Jeruzalem. Ze hadden de herbouw van de tempel en de herbouw van de stadsmuur van Jeruzalem gefinancierd.

Na een tijd was de tempeldienst hersteld en Juda kon de Heere weer in de tempel aanbidden. En dit is min of meer waarmee het O.T. eindigt. En ineens stopt de vertelling. De Bijbel valt stil, alleen het leven gaat door.

De Perzen regeerden vervolgens nog voor zo’n 100 jaar totdat de Grieken onder leiding van Alexander de Grote de Perzen versloegen waardoor het Griekse Rijk tot stand kwam.

Alexander de Grote breidde het rijk uit tot ver buiten de grenzen van het Perzisch rijk. Alleen stierf Alexander op een jonge leeftijd en hij had geen opvolger geregeld.

Na zijn dood werd het rijk onderverdeeld aan een aantal van zijn generaals die onderling in een machtsstrijd raakte.

Lang verhaal kort, hierna kwamen de Romeinen aan de macht, die tot ruim 1.000 jaar daarna aan de macht bleven. En het waren de Romeinen waarmee de Joden in de tijd van Jezus te maken hadden.

DEEL 2

Ik zei dat ik vandaag voornamelijk naar deze periode wil kijken vanuit het oogpunt van vervulde profetieën. Dus laten we een kijkje nemen naar welke profetieën in deze periode vervuld zijn. Wie weet welk Bijbelboek we moeten openslaan?

Daniël

De hoofdlijn van Daniël is dat God Almachtig de wereldrijken en hun leiders aanstelt totdat Jezus Christus zal komen om Zijn eeuwig koninkrijk te vestigen. En het bijzondere hiervan, is dat Daniël hier zeer specifiek over is. God geeft geen ruimte voor twijfel. Wij die nu, anno 2024 in de achteruit spiegel kunnen kijken weten dat God alles gedaan heeft wat Daniël profeteerde.

Daniël leefde als banneling toen het Babylonische Rijk de macht had. Hij werd als tienerjongen gevangengenomen bij de val van Jeruzalem en werd door koning Nebukadnezar in dienst genomen.

En deze koning kreeg op een zekere nacht een hele nare droom waardoor hij overstuur raakte. Hij wist er geen raad mee en dus liet hij de magiërs, tovenaars en Chaldeeërs halen om zijn droom uit te leggen en te interpreteren.

Deze mannen vroegen de koning om zijn droom te vertellen en dan zouden zij hem de betekenis ervan geven.

Maar de koning was niet dom. Hij zei tegen hen dat zij eerst moesten vertellen wat hij droomde. Want als zij niet eens zijn droom weten na te vertellen hoe kan hij hen vertrouwen om de juiste betekenis van zijn droom te geven?

Niemand kon dit natuurlijk doen waardoor de koning in zijn boosheid het bevel gaf om alle magiërs, tovenaars, en Chaldeeërs te doden. En Daniël en zijn drie Joodse vrienden hoorden hier ook bij. Hun leven was dus in gevaar!

Daniël krijgt dit te horen en roept zijn vrienden bij elkaar voor een bidstond. En de Heere sprak die nacht tot Daniël en verklaarde hem niet alleen wat Nebukadnezar had gedroomd, maar ook de betekenis ervan.

Dus nu ging Daniël opgelucht en volverzekerd naar de koning toe en zegt: ‘Ik weet precies wat u heeft gedroomd en ik ga het u vertellen. En ik weet het, niet omdat ik zelf zo bijzonder ben, maar omdat mijn God onze levens wilde sparen.’

‘U lag op uw bed en vroeg uzelf af wat er gaat gebeuren wanneer u er niet meer bent. U bent uiteindelijk Nebukadnezar, u heeft alles voor het zeggen, u regeert over heel de wereld. Maar u vroeg uzelf af wat komt er na mij?’

‘En dus zag u in uw droom een beeld. Het beeld had een hoofd van goud. Het had een borst en armen van zilver. Het had een buik en dijen van brons. De benen zijn gemaakt van ijzer. En de voeten en tenen waren deels ijzer en deels klei. En er kwam een steen die trof het beeld en verbrijzelde het totdat er niets meer overbleef. En de steen werd tot een grote berg en vulde de hele aarde.’

Nebukadnezar zat ineens op de rand van z’n troon. En Daniël ging verder. ‘Dit is wat het betekent: U en Babylon zijn dat gouden hoofd.’

‘Na u zal een ander koninkrijk opkomen dat lager in waarde is dan die van u. Daarna komt nog een ander, het derde koninkrijk dat over de hele aarde zal heersen. En het vierde koninkrijk zal sterk zijn als ijzer dat alles verplettert en verbrijzelt. Het allerlaatste koninkrijk zal zijn als een mengsel van ijzer en klei, gedeeltelijk ijzersterk en gedeeltelijk broos.’

‘U zag in uw droom de toekomst en de toekomstige wereldmachten’.

Deze vertelling staat in Daniël 2, en in deze droom wordt alleen aangegeven dat er na Babylon nog vier opeenvolgende koninkrijken gaan komen voordat Jezus Zijn eeuwig koninkrijk vestigt.

Om een totaalplaatje van deze voorspelling te krijgen moeten we de droom van hoofdstuk 2 naast de visioenen van Daniël in hoofdstuk 7, 8 en 11 leggen, om zo de Schrift de Schrift te laten uitleggen en interpreteren.

In vogelvlucht kunnen we nu niet ingaan op deze details, want dat is een studie op zich. Dus wat ik ga doen is ik zal een plaatje laten zien waarop de uiteindelijke uitleg van Daniëls profetie staat. En op basis van deze plaatjes zal ik het e.e.a. kort toelichten.

Wat Nebukadnezar gedroomd heeft is dat het hoofd van Goud, Babylon omvergeworpen zal worden door de zilveren borst en armen, Perzië, dat vervolgens omvergeworpen zal worden door de buik en dijen van brons, de Grieken, dat vervolgens omvergeworpen zal worden door de benen van ijzer, Rome. Daarna zal voor ons nog toekomstig een rijk komen van ijzer en klei, dat niet genoemd wordt, en daarna zal Jezus Zijn eeuwig koninkrijk vestigen.

Dit is in een notendopje de conclusie van Daniël 2, 7, 8 en 11.

We weten inmiddels dat het O.T. sloot met de Perzen aan de macht en dat het N.T. opent met de Romeinen aan de macht. Dus wat handig is, is om iets te weten over wat zich hiertussen in afspeelde; wie aan de macht was en hoe dat ging.

De historici leren ons dat Koning Philippus II van Macedonië erop uit was om het Perzisch rijk omver te werpen, en begon daar met succes aan te werken.

Na zijn dood nam zijn zoon, Alexander III het van hem over en lang verhaal kort, versloeg hij in 331 v.Chr. de Perzische koning Darius en het gehele Perzisch rijk. Bekend als Alexander de Grote breidde hij zijn rijk uit tot aan India.

Op 32-jarige leeftijd stierf Alexander en helaas voor hem had hij geen opvolger aangewezen. Dus zijn rijk werd na een grote machtsstrijd onderverdeeld aan vijf generaals. De twee belangrijkste voor deze studie zijn: Ptolemaeus en Seleucus.

Zo tegen 275 v.Chr. waren de twee machtigste rijken die van de Ptolemaeën in het zuiden Egypte en de Seleuciden in het Noorden, Syrië. Trouwens, wanneer de Bijbel het over Noord, Zuid, Oost en West heeft, dan is het altijd gerelateerd aan Israël. Dus ten noorden van Israël is Syrië en ten zuiden van Israël is Egypte.

Deze Griekse heersers brachten, wat genoemd wordt, de Hellenisering van de oosterse wereld. De filosofie van het hellenisme stelt dat het Griekse wereldbeeld en de cultuur superieur zijn aan alle andere, en dat alle anderen in hun wereldbeeld en cultuur dus Grieks moeten worden. Om deze reden zijn wij vandaag de dag Griekse denkers in niet oosters.

Maar dit druiste natuurlijk tegen het Joods denken en de Joodse godsdienst in. Want het hellenisme benadrukte de autonomie van de mens, het had geen boodschap aan gemeenschap, het vereerde de mens en heidendom en de naaktheid van het menselijk lichaam was de norm. Hoe bloter hoe beter.

Fast-forward naar ca. 170 v.Chr. en dan zien wij een zekere koning van de Seleuciden, Antiochus IV Epiphanes. Hij noemde zichzelf Epiphanes, wat ‘god geopenbaard’ betekent. Hij was een zeer wrede koning die ook de macht kreeg over Israël en vervolgde de Joden.

Hij beroofde de tempel en doodde veel Joden. Hij verbood alle Joodse gebruiken en rituelen. De Joden mochten geen offers meer brengen in de tempel. De jongens mochten niet besneden worden. Hij had kopieën van de Torah verbrand. Hij had in Israël altaren gebouwd waarop varkens geofferd werden.

Hij had een beeld van Zeus opgericht in de tempel en had aan het altaar van de tempel had hij aan Zeus offers gebracht. En helaas gingen vele Joden erin mee.

Maar, er waren ook Joden die in opstand kwamen tegen het hellenisme.

Op een gegeven moment (167 v.Chr.) kwamen een aantal regeringsfunctionarissen van de Seleuciden naar een Judese dorp toe om een zekere priester, Mattathias van de Hasmoneeën te overtuigen om offers te brengen aan heidense goden. Hij weigerde niet alleen, maar hij slachtte ook een Jood af die naar voren kwam om het wel te doen. Vervolgens slachtte hij de regeringsfunctionarissen af. En met zijn vijf zonen vluchtte hij naar de heuvels en riep op tot een opstand.

Na zijn dood nam Judas, zijn oudste zoon, bijgenaamd 'Makkabeüs' (de 'hamer'), de leiding over de opstand. Hij stond bekend om zijn guerrillatactieken, die succesvol bleken tegen de veel grotere legers van Antiochus IV.

Nadat ze vrijheid hadden geproefd, besloten de Hasmonaeërs te strijden voor totale religieuze en politieke onafhankelijkheid. Deze strijd staat bekend als de Makkabese Opstand.

In de opstand nam Judas Makkabeüs Jeruzalem terug van Antiochus IV van de Seleuciden en herstelde de tempel en de tempeldienst op 14 december 164 v.Chr.

Door deze overwinning is het Joods feest Chanoeka ontstaan wat elk jaar door de Joden gevierd wordt.

Als je jezelf ooit had afgevraagd wat het feest van de inwijding van de tempel in Johannes 10:22 is, dan weet je het nu. Het is Chanoeka. Jezus vierde zelf ook Chanoeka.

Van 110-63 v.Chr. genoten de Joden weer van gehele autonomie en vrijheid totdat de Romeinen aan de macht kwamen.

Ik heb vandaag slechts het tipje van de sluier gelicht. Ik hoop hiermee een grof raamwerk te hebben gegeven en een achtergrond waarop we in de volgende studie een aantal belangrijke gebeurtenissen kunnen schetsen.

Tot slot. Alhoewel deze periode van 400 jaar voor velen stil leken te zijn, was de God van de Bijbel in deze periode keihard aan het werk om de wereld klaar te maken voor de komst van Zijn Zoon, Jezus Christus.

Er moesten bepaalde dingen op het wereldtoneel op z’n plaats komen te staan voordat Jezus kon komen.

Aan het begin van het N.T. zien wij dat Johannes de Doper de mensen oproept om paraat te zijn voor de komst van de Messias.

Ik geloof dat ook nu, anno 2024, in onze ‘stille jaren’ dat God keihard aan het werk is om bepaalde zaken op het wereldtoneel op z’n plaats te zetten. En dan met het oog op de wederkomst van Jezus.

Lijkt God stil te zijn in jouw leven? Het kan heel goed zijn dat God jou in deze ‘stilte’ aan het voorbereiden is voor de wederkomst van Jezus.

“Ik vertrouw erop dat Hij Die in u een goed werk begonnen is, dat voltooien zal tot op de dag van Jezus Christus.”

Numeri 6:24-26

²⁴De HEERE zegene u en behoede u!

²⁵De HEERE doe Zijn aangezicht over u lichten en zij u genadig!

²⁶De HEERE verheffe Zijn aangezicht over u en geve u vrede!